Οι φροντιστές ασθενών με άνοια αναφέρουν συχνά μια σειρά από ακάλυπτες ανάγκες καθώς παρέχουν υποστήριξη στα αγαπημένα τους πρόσωπα (Alzheimer’s Association, 2020). Αυτές περιλαμβάνουν συναισθηματικές, ψυχολογικές και σωματικές απαιτήσεις, οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν σε αυξημένα επίπεδα άγχους, κατάθλιψης και επιβάρυνσης των φροντιστών (Brodaty & Donkin, 2009). Κατά συνέπεια, είναι σημαντικό να εντοπιστούν αποτελεσματικές παρεμβάσεις που μπορούν να αντιμετωπίσουν αυτές τις ακάλυπτες ανάγκες και να βελτιώσουν την ευημερία των φροντιστών για την άνοια. Μια πολλά υποσχόμενη προσέγγιση είναι η γνωσιακή-συμπεριφορική ψυχοθεραπεία (CBT), μια ευρέως αναγνωρισμένη ψυχολογική παρέμβαση που μπορεί να προσαρμοστεί για να καλύψει τις ιδιαίτερες ανάγκες αυτού του πληθυσμού (Sörensen et al., 2008).

Γράφει για το alzheimerheraklion.gr
ο Ψυχίατρος – Ψυχοθεραπευτής Γιώργος Κιοστεράκης, PhD
πρ. Ψυχίατρος Κέντρου Alzheimer και Κέντρου Ημέρας
για την Άνοια της Ψυχογηριατρικής Ετ. «ΝΕΣΤΩΡ»

Η CBT είναι μια δομημένη, εστιασμένη στο πρόβλημα θεραπεία που στοχεύει στον εντοπισμό και την τροποποίηση μη λειτουργικών μοτίβων σκέψης, συμπεριφορών και συναισθηματικών αντιδράσεων για την ανακούφιση της ψυχολογικής δυσφορίας (Beck, 2011). Για τους φροντιστές ασθενών με Άνοια, η CBT μπορεί να στοχεύσει διάφορες γνωστικές και συναισθηματικές δυσλειτουργίες, όπως μη ρεαλιστικές προσδοκίες, ιδεομηρυκασμός και συναισθηματική απορρύθμιση, οι οποίες συνήθως συνδέονται με το άγχος των φροντιστών (Losada et al., 2015). Ενισχύοντας τις πιο προσαρμοστικές στρατηγικές αντιμετώπισης, αυξάνοντας την αυτό-αποτελεσματικότητα και προάγοντας τη συναισθηματική ευεξία, η CBT μπορεί τελικά να βοηθήσει τους φροντιστές να διαχειριστούν τον ρόλο της φροντίδας πιο αποτελεσματικά και να επιτύχουν καλύτερη ποιότητα ζωής.

Υπάρχει ένας αυξανόμενος όγκος εμπειρικών δεδομένων που υποστηρίζουν την αποτελεσματικότητα της CBT για τους φροντιστές των ασθενών με Άνοια. Μια μετα-ανάλυση από τους Kishita et al. (2018) έδειξε ότι οι παρεμβάσεις με CBT μείωσαν σημαντικά τα καταθλιπτικά συμπτώματα, το άγχος και την επιβάρυνση των φροντιστών. Επιπλέον, σε μια τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη μελέτη, οι Losada et al. (2015) διαπίστωσαν ότι μια παρέμβαση βασισμένη στη CBT οδήγησε σε σημαντικές βελτιώσεις στη διάθεση, το άγχος και τον ιδεομηρυκασμό των φροντιστών, καθώς και σε αυξημένη αίσθηση κοινωνικής υποστήριξης. Αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι η CBT μπορεί να είναι ένα αποτελεσματικό εργαλείο για την αντιμετώπιση των ψυχολογικών αναγκών των φροντιστών.

Διάφοροι πόροι και παρεμβάσεις που βασίζονται στη CBT είναι διαθέσιμες για φροντιστές ασθενών με άνοια, όπως το πρόγραμμα «Caring for Caregivers» (Stanford Medicine, 2021). Αυτό το πρόγραμμα προσφέρει μια ομαδική παρέμβαση CBT 8 συνεδριών ειδικά σχεδιασμένη για την αντιμετώπιση των συναισθηματικών και ψυχολογικών προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι φροντιστές της άνοιας. Ομοίως, το διαδικτυακό εκπαιδευτικό πρόγραμμα «CBT for Caregivers» (Living Well With Dementia, 2021) είναι μια προσβάσιμη πηγή που παρέχει γνωστικά-συμπεριφορικά εργαλεία και στρατηγικές για να βοηθήσει τους φροντιστές να αντιμετωπίσουν το άγχος και να βελτιώσουν την ευημερία τους.

Συμπερασματικά, η CBT αποτελεί μια αποτελεσματική προσέγγιση για την αντιμετώπιση των ακάλυπτων αναγκών των φροντιστών ασθενών με άνοια. Στοχεύοντας σε γνωστικές και συναισθηματικές αλλαγές, η CBT μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση του άγχους, της κατάθλιψης και της επιβάρυνσης των φροντιστών, βελτιώνοντας τελικά την ποιότητα ζωής τους. Ο αυξανόμενος όγκος εμπειρικών δεδομένων, σε συνδυασμό με την αυξανόμενη διαθεσιμότητα πόρων που παρέχουν CBT, παρέχει βάσιμες ελπίδες ως προς τη δυνατότητα αυτής της παρέμβασης να ενισχύσει την ποιότητα ζωής και την ανθεκτικότητα των φροντιστών ασθενών με Άνοια.

Βιβλιογραφικές αναφορές:
– Alzheimer’s Association. (2020). 2020 Alzheimer’s disease facts and figures. Alzheimer’s & Dementia, 16(3), 391-460.
– Beck, J. S. (2011). Cognitive behavior therapy: Basics and beyond (2nd ed.). Guilford Press.
– Brodaty, H., & Donkin, M. (2009). Family caregivers of people with dementia. Dialogues in Clinical Neuroscience, 11(2), 217-228.
– Kishita, N., Hammond, L., Dietrich, C. M., & Mioshi, E. (2018). Which interventions work for dementia family carers?: An updated systematic review of randomized controlled trials of carer interventions. International Psychogeriatrics, 30(11), 1679-1696.
– Losada, A., Márquez-González, M., Romero-Moreno, R., Mausbach, B.T., López, J., Fernández-Fernández, V., & Nogales-González, C. (2015). Cognitive-behavioral therapy (CBT) versus acceptance and commitment therapy (ACT) for dementia family caregivers with significant depressive symptoms: Results of a randomized clinical trial. Journal of Consulting and Clinical – Psychology, 83(4), 760-772.
– Sörensen, S., Pinquart, M., & Duberstein, P. (2008). How effective are interventions with caregivers? An updated meta-analysis. The Gerontologist, 48(3), 356-372.
– Stanford Medicine. (2021). Caring for Caregivers.
– Living Well With Dementia. (2021). CBT for Caregivers.